Uszy kota to niezwykle wrażliwy narząd, który pełni kluczową rolę nie tylko w słyszeniu, ale także w utrzymaniu równowagi. W przeciwieństwie do psów, u kotów problemy z uszami występują rzadziej, co sprawia, że wielu opiekunów nie zwraca na nie wystarczającej uwagi. Jednak gdy już się pojawią, mogą być niezwykle dokuczliwe dla zwierzęcia i prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym przewlekłego bólu, utraty słuchu, a nawet problemów neurologicznych.
Często pierwsze objawy, takie jak drapanie się po uszach, potrząsanie głową czy pojawienie się wydzieliny, są ignorowane lub mylone z typowym zachowaniem kota. Tymczasem nawet niewielkie zmiany mogą świadczyć o rozwijającym się stanie zapalnym, infekcji bakteryjnej, alergii, a nawet o obecności pasożytów, takich jak świerzbowiec uszny. Co więcej, nieleczone infekcje mogą przerodzić się w przewlekłe schorzenia, wymagające długotrwałej i kosztownej terapii.
Dlatego regularna kontrola uszu kota powinna stać się nawykiem każdego opiekuna. Wczesne wykrycie problemu pozwala na szybkie działanie i uniknięcie poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym problemom z uszami u kotów, ich objawom oraz metodom leczenia i profilaktyki, aby pomóc Ci zadbać o zdrowie Twojego pupila.
Jak wygląda zdrowe kocie ucho?
Zanim zaczniemy mówić o chorobach i problemach z uszami, warto najpierw wiedzieć, jak wygląda zdrowe ucho kota. Dzięki temu łatwiej będzie dostrzec wszelkie niepokojące zmiany.
Budowa kociego ucha – co warto wiedzieć?
Kocie ucho to skomplikowany narząd, który składa się z kilku ważnych elementów:
- Małżowina uszna – zewnętrzna, ruchoma część ucha pokryta sierścią. Koty potrafią poruszać małżowinami niezależnie od siebie, co pozwala im lepiej namierzać źródło dźwięku.
- Przewód słuchowy – u kotów ma kształt litery „L”, co utrudnia zanieczyszczeniom i wodzie samoczynne wydostanie się na zewnątrz. Niestety, ten kształt sprawia też, że infekcje mogą łatwo się rozwijać.
- Błona bębenkowa – cienka membrana oddzielająca ucho środkowe od przewodu słuchowego. Jest bardzo delikatna i wrażliwa na urazy oraz infekcje.
Jakie cechy wskazują na zdrowe uszy kota?
Zdrowe kocie uszy powinny:
✅ Być czyste i suche – skóra wewnątrz małżowiny powinna mieć jasnoróżowy kolor, bez zaczerwienienia czy ciemnych plam. Brak nadmiaru woskowiny czy innych wydzielin to dobry znak.
✅ Nie wydzielać nieprzyjemnego zapachu – zdrowe uszy kota nie powinny mieć żadnego intensywnego zapachu. Jeśli wyczuwasz woń stęchlizny, pleśni lub gnicia, może to świadczyć o infekcji.
✅ Nie mieć strupków, ran czy obrzęków – wszelkie zaczerwienienia, obrzęki, krostki czy rany to oznaka stanu zapalnego.
✅ Nie powodować dyskomfortu u kota – jeśli Twój kot nie drapie uszu, nie trzepie głową ani nie reaguje nerwowo na dotyk w okolicy uszu, wszystko jest w porządku.
Regularna kontrola uszu to kluczowy element dbania o zdrowie kota. Nawet jeśli Twój pupil wygląda na zdrowego, warto raz w tygodniu zerknąć do jego uszu, aby upewnić się, że nie pojawiają się żadne niepokojące zmiany. W kolejnych częściaqch artykułu omówimy, jakie sygnały mogą świadczyć o problemach oraz jak im zapobiegać.
Objawy problemów z uszami u kota
Problemy z uszami u kota mogą mieć różne przyczyny – od infekcji bakteryjnych i grzybiczych, przez pasożyty, aż po alergie czy urazy. Bez względu na źródło problemu, pierwsze objawy często są podobne i łatwe do zauważenia, jeśli tylko regularnie sprawdzamy uszy kota.
Widoczne zmiany w uszach u kota – na co zwrócić uwagę?
🔴 Zaczerwienienie
Zdrowa skóra wewnątrz ucha kota powinna być jasnoróżowa, bez podrażnień. Jeśli zauważysz zaczerwienienie, może to być oznaka:
- podrażnienia spowodowanego drapaniem,
- infekcji bakteryjnej lub grzybiczej,
- reakcji alergicznej,
- początkowego stanu zapalnego.
Jeśli zaczerwienienie utrzymuje się przez kilka dni lub towarzyszy mu inne niepokojące objawy, warto skonsultować się z weterynarzem.
🟠 Nadmiar woskowiny
Woskowina w uszach pełni funkcję ochronną – usuwa zanieczyszczenia i zapobiega rozwojowi drobnoustrojów. Jednak jej nadmiar może świadczyć o problemach zdrowotnych. W zależności od koloru wydzieliny można wstępnie ocenić, co może dolegać kotu:
- Żółtawa lub brązowa woskowina – może wskazywać na stan zapalny lub początek infekcji.
- Ciemnobrązowa, niemal czarna wydzielina – często oznacza świerzb uszny (Otodectes cynotis), szczególnie jeśli towarzyszy jej intensywne drapanie się kota.
- Nadmierna ilość woskowiny bez innych objawów – może być związana z indywidualną predyspozycją kota, ale warto ją kontrolować.
⚫ Wydzielina (brązowa, czarna, ropna)
Każda niepokojąca wydzielina z uszu kota jest sygnałem alarmowym:
- Czarna, sucha wydzielina – najczęściej związana ze świerzbem usznym, przypomina fusy z kawy.
- Brązowa, lepka wydzielina – może wskazywać na infekcję grzybiczą lub bakteryjną.
- Ropna, żółta lub zielonkawa wydzielina o nieprzyjemnym zapachu – świadczy o zaawansowanej infekcji bakteryjnej. W takim przypadku konieczna jest szybka wizyta u weterynarza.
🟡 Obrzęk lub ranki
Jeśli w uchu kota pojawił się obrzęk, może to oznaczać:
- poważny stan zapalny,
- reakcję alergiczną,
- uraz spowodowany drapaniem.
Z kolei ranki lub strupki na uszach mogą być wynikiem:
- intensywnego drapania się (np. przy świerzbie usznym),
- reakcji alergicznej,
- ukąszeń owadów lub urazów mechanicznych.
Nieleczone rany mogą prowadzić do wtórnych infekcji, dlatego warto monitorować stan skóry w okolicach uszu i reagować na wszelkie zmiany.
Zmiany w zachowaniu kota – co powinno nas zaniepokoić?
🔄 Częste potrząsanie głową
Jeśli kot energicznie potrząsa głową lub trzepie uszami, może to oznaczać, że odczuwa świąd lub ból. To częsty objaw:
- świerzbu usznego (kot próbuje pozbyć się pasożytów),
- infekcji bakteryjnych lub grzybiczych,
- ciała obcego w uchu, np. źdźbła trawy.
Kiedy potrząsanie głową jest bardzo intensywne, może prowadzić do powstania krwiaka ucha, czyli nagromadzenia się krwi w małżowinie usznej. To bolesny stan wymagający leczenia weterynaryjnego.
🐾 Drapanie uszu łapą lub ocieranie się o meble
Koty, które odczuwają świąd lub ból w uszach, często próbują się drapać lub pocierać głową o meble, ściany czy podłogę. Jeśli zachowanie to pojawia się nagle i jest intensywne, może to świadczyć o:
- świerzbie usznym,
- alergii,
- infekcji,
- podrażnieniu spowodowanym nadmiarem woskowiny.
Silne drapanie się może prowadzić do powstawania ran i strupków, które zwiększają ryzyko infekcji bakteryjnej.
🙅 Unikanie dotyku uszu
Zdrowy kot zwykle nie reaguje negatywnie na delikatny dotyk w okolicy uszu. Jeśli Twój kot nagle zaczyna unikać głaskania po głowie, wycofuje się lub nawet syczy i ucieka, może to oznaczać, że uszy sprawiają mu ból. Takie zachowanie często towarzyszy:
- stanom zapalnym,
- infekcjom,
- głębszym uszkodzeniom ucha środkowego.
❓ Przechylanie głowy na bok
Kot, który przechyla głowę na jedną stronę, może mieć problem w jednym z uszu. Najczęstsze przyczyny to:
- infekcja ucha środkowego lub wewnętrznego,
- obecność polipa lub guza,
- ciało obce w przewodzie słuchowym.
To objaw wymagający szybkiej diagnostyki, ponieważ nieleczone infekcje mogą prowadzić do poważnych komplikacji neurologicznych.
⚖ Utrata równowagi (w zaawansowanych przypadkach)
Najbardziej niepokojącym objawem jest nagła utrata równowagi, chwiejny chód lub przewracanie się kota. Może to świadczyć o:
- zaawansowanej infekcji ucha wewnętrznego,
- uszkodzeniu błędnika (części ucha odpowiedzialnej za utrzymanie równowagi),
- problemach neurologicznych.
Jeśli kot nagle zaczyna tracić równowagę lub ma trudności z koordynacją ruchów, konieczna jest natychmiastowa wizyta u weterynarza.
Koty są mistrzami w ukrywaniu bólu, dlatego ich opiekunowie muszą być czujni na wszelkie subtelne zmiany w zachowaniu. Jeśli Twój kot często drapie uszy, potrząsa głową, unika dotyku lub przechyla głowę na bok – to znak, że coś jest nie tak. Wczesna reakcja pozwala na szybsze leczenie i uniknięcie poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.
Najczęstsze choroby uszu u kota
Kocie uszy mogą być narażone na różne choroby i dolegliwości, które często rozwijają się niezauważone przez opiekuna. Infekcje, pasożyty, alergie czy nawet guzy mogą powodować dyskomfort, ból i poważne konsekwencje zdrowotne, jeśli nie zostaną odpowiednio wcześnie rozpoznane i leczone.
Świerzb uszny u kotów (Otodectes cynotis)
🦠 Co to jest i jak kot może się zarazić?
Świerzb uszny to pasożytnicza choroba wywołana przez roztocza Otodectes cynotis. Te mikroskopijne pajęczaki bytują w przewodzie słuchowym kota, żywiąc się woskowiną i złuszczonym naskórkiem. Zakażenie następuje najczęściej przez kontakt z innymi zakażonymi zwierzętami – kotami, psami, a nawet lisami. Świerzb uszny jest szczególnie częsty u kotów wychodzących oraz tych pochodzących ze schronisk i hodowli.
🔍 Objawy świerzbu usznego:
- Intensywne drapanie uszu i potrząsanie głową,
- Ciemnobrązowa, sucha wydzielina przypominająca fusy z kawy,
- Nieprzyjemny zapach z uszu,
- Zaczerwienienie i podrażnienie skóry w uchu,
- Możliwe rany i strupy od drapania.
🏥 Diagnoza i leczenie
Aby potwierdzić diagnozę, weterynarz pobiera próbkę wydzieliny z ucha i ogląda ją pod mikroskopem. W leczeniu stosuje się:
- Preparaty przeciwpasożytnicze w postaci kropli do uszu lub spot-on na kark (selamektyna, moksydektyna, iwermektyna),
- Regularne czyszczenie uszu z zalegającej wydzieliny,
- Czasem konieczne jest leczenie wspomagające, jeśli wystąpiły wtórne infekcje.
Świerzb uszny jest bardzo zaraźliwy, dlatego warto leczyć wszystkie koty w domu, nawet jeśli objawy występują tylko u jednego.
Infekcje bakteryjne i grzybicze
🌧 Przyczyny infekcji:
- Nadmierna wilgoć w uszach (np. po kąpieli),
- Osłabiona odporność,
- Nieleczone alergie,
- Wtórne infekcje po świerzbie usznym.
🩸 Objawy infekcji uszu:
- Ropna wydzielina o żółtawym lub zielonkawym zabarwieniu,
- Silny, nieprzyjemny zapach,
- Ból i nadwrażliwość na dotyk,
- Obrzęk i zaczerwienienie przewodu słuchowego,
- Kot może przechylać głowę na bok lub tracić równowagę (jeśli infekcja dotarła do ucha środkowego).
💊 Leczenie
Weterynarz najczęściej wykonuje wymaz z ucha, aby określić rodzaj infekcji i dobrać odpowiednie leczenie. W zależności od przyczyny stosuje się:
- Antybiotyki (przy infekcjach bakteryjnych),
- Środki przeciwgrzybicze (np. klotrimazol, mikonazol),
- Krople przeciwzapalne zawierające sterydy, aby złagodzić obrzęk i ból.
Ważne jest systematyczne podawanie leków zgodnie z zaleceniami weterynarza oraz utrzymywanie uszu w czystości.
Alergie i reakcje skórne u kotów
🌿 Rodzaje alergii:
- Pokarmowe – np. uczulenie na kurczaka, ryby, zboża,
- Środowiskowe – kurz, pyłki roślin, pleśń,
- Kontaktowe – np. reakcja na detergenty, plastikowe miski.
🔥 Objawy alergii dotyczące uszu:
- Silne swędzenie i drapanie,
- Zaczerwienienie i stan zapalny,
- Czasami nadprodukcja woskowiny lub wydzielina.
🛠 Jak pomóc kotu?
- Eliminacja potencjalnego alergenu – zmiana diety, unikanie drażniących substancji,
- Leczenie objawowe – przeciwświądowe leki, krople przeciwzapalne,
- Czasem konieczne są testy alergiczne i długoterminowa terapia immunologiczna.
Polipy i guzy u kotów
🔬 Czym są polipy uszne?
Polipy to łagodne narośla, które mogą rozwijać się w przewodzie słuchowym lub w okolicy nosogardła. Często dotyczą młodych kotów i mogą powodować przewlekłe stany zapalne.
⚠ Objawy polipów i guzów:
- Nawracające infekcje uszu,
- Kot często przechyla głowę na bok,
- Problemy z oddychaniem przez nos (jeśli polip rośnie w okolicy nosogardła),
- Wydzielina z uszu i nosa.
🔪 Diagnoza i leczenie
Weterynarz może wykonać badanie endoskopowe, RTG lub tomografię komputerową, aby potwierdzić obecność polipa. Leczenie zazwyczaj wymaga usunięcia chirurgicznego.
Guzy nowotworowe w uszach kota zdarzają się rzadziej, ale mogą wymagać bardziej inwazyjnej terapii, w tym radioterapii.
Hematomy i urazy
💥 Przyczyny:
- Intensywne drapanie i potrząsanie głową,
- Uraz mechaniczny (np. ugryzienie podczas walki),
- Infekcje powodujące stan zapalny.
🩸 Objawy:
- Opuchlizna małżowiny usznej, często wypełniona krwią,
- Ból i nadwrażliwość na dotyk,
- W niektórych przypadkach uszy mogą stać się zdeformowane.
💉 Leczenie hematomów:
- Małe krwiaki mogą się wchłonąć samoistnie,
- Większe wymagają drenażu przez weterynarza,
- W niektórych przypadkach konieczna jest operacja, aby zapobiec nawrotom.
Niektóre nieleczone hematomy mogą prowadzić do trwałego zniekształcenia małżowiny usznej („ucho kalafiorowate”).
Kocie uszy są delikatnym narządem, który może być narażony na różne choroby i urazy. Regularna kontrola uszu pozwala na szybkie wykrycie problemów i uniknięcie poważniejszych konsekwencji zdrowotnych. Jeśli zauważysz u swojego kota niepokojące objawy – nadmierne drapanie, wydzielinę, obrzęk czy utratę równowagi – nie zwlekaj z wizytą u weterynarza.
Jak dbać o uszy kota? Profilaktyka i domowa pielęgnacja
Zdrowe uszy kota nie wymagają częstych zabiegów pielęgnacyjnych, ale regularna kontrola i odpowiednia higiena mogą zapobiec wielu problemom. Zaniedbanie uszu może prowadzić do infekcji, świerzbu czy stanów zapalnych, dlatego warto włączyć ich kontrolę do rutynowej opieki nad pupilem.
Jak często sprawdzać uszy kota?
👀 Regularna kontrola
- Raz w tygodniu – krótki przegląd uszu podczas głaskania czy zabawy.
- Raz w miesiącu – dokładniejsze obejrzenie wnętrza ucha i sprawdzenie, czy nie ma objawów infekcji.
- Częściej, jeśli kot ma skłonność do problemów z uszami – np. koty o opadających uszach (jak szkockie foldy) czy rasy podatne na alergie.
🔍 Na co zwrócić uwagę?
- Czy skóra w uchu jest różowa i czysta?
- Czy nie ma nadmiaru woskowiny ani wydzieliny?
- Czy ucho nie pachnie nieprzyjemnie?
- Czy kot nie drapie się nadmiernie ani nie potrząsa głową?
Jeśli zauważysz którykolwiek z niepokojących objawów, warto skonsultować się z weterynarzem.
Kiedy i czym czyścić uszy kota?
🧴 Czy każdy kot potrzebuje czyszczenia uszu?
Większość kotów sama utrzymuje uszy w czystości i nie wymaga regularnego czyszczenia. Jednak u kotów z tendencją do nadmiernej produkcji woskowiny, skłonnościami do infekcji lub po przebyciu choroby uszu, czyszczenie może być konieczne.
📅 Jak często czyścić uszy?
- Zdrowe koty – zwykle nie wymagają czyszczenia, wystarczy obserwacja.
- Koty z tendencją do woskowiny – raz na kilka tygodni, według potrzeb.
- Po infekcji lub w trakcie leczenia – zgodnie z zaleceniami weterynarza.
💡 Bezpieczne preparaty do czyszczenia uszu
Do pielęgnacji uszu kota najlepiej stosować specjalistyczne płyny dostępne w sklepach zoologicznych i gabinetach weterynaryjnych. Popularne i skuteczne preparaty to np.:
- Otifree
- Epi-Otic
- Vet Expert Otoclean
Wszystkie te środki rozpuszczają woskowinę, mają działanie antybakteryjne i są bezpieczne dla kocich uszu.
Jak prawidłowo czyścić uszy kota?
🔹 Krok po kroku:
- Przygotowanie – znajdź spokojne miejsce, w którym kot będzie czuł się bezpiecznie. Możesz poprosić drugą osobę o pomoc w przytrzymaniu kota.
- Delikatnie unieś ucho kota, aby dobrze widzieć wnętrze.
- Nałóż kilka kropel płynu do ucha – zgodnie z instrukcją producenta.
- Masuj podstawę ucha przez kilkanaście sekund, aby płyn rozpuścił zalegającą woskowinę.
- Pozwól kotu potrząsnąć głową – to pomoże usunąć rozpuszczoną woskowinę.
- Wytrzyj nadmiar płynu i zabrudzenia czystym gazikiem lub wacikiem (ale tylko w widocznej części ucha!).
⚠ Uwaga! Nigdy nie wkładaj niczego głęboko do kanału słuchowego, aby nie uszkodzić błony bębenkowej.
Czego absolutnie NIE robić?
🚫 Unikaj błędów, które mogą zaszkodzić kotu:
❌ Nie używaj patyczków higienicznych – mogą wepchnąć woskowinę głębiej do ucha i uszkodzić błonę bębenkową.
❌ Nie stosuj ludzkich kropli do uszu – mogą zawierać substancje toksyczne dla kotów.
❌ Nie używaj wody utlenionej, octu ani alkoholu – mogą podrażnić delikatną skórę wewnątrz ucha.
❌ Nie ignoruj objawów choroby – jeśli coś Cię niepokoi, lepiej skonsultować się z weterynarzem niż eksperymentować z domowymi metodami.
Dbanie o uszy kota nie jest skomplikowane, ale wymaga regularnej kontroli i ostrożności. Zdrowe uszy zazwyczaj nie wymagają częstego czyszczenia, jednak koty ze skłonnościami do infekcji czy nadmiernej produkcji woskowiny mogą potrzebować dodatkowej pielęgnacji. Pamiętaj, by stosować tylko bezpieczne preparaty i nigdy nie używać patyczków higienicznych ani ludzkich środków do uszu.
Kiedy udać się do weterynarza?
Niektóre drobne problemy z uszami można kontrolować w domu, ale w wielu przypadkach konieczna jest interwencja weterynarza. Kluczem do skutecznego leczenia jest wczesne rozpoznanie poważniejszych dolegliwości i szybkie podjęcie odpowiednich działań.
Jak odróżnić drobny problem od poważnej choroby?
🔎 Drobne problemy, które można monitorować w domu:
✅ Niewielka ilość woskowiny, która nie powoduje dyskomfortu u kota.
✅ Czasowe zaczerwienienie wewnętrznej strony ucha (np. po intensywnej zabawie).
✅ Brak innych objawów, takich jak ból, wydzielina czy zmiany w zachowaniu.
⚠ Objawy wymagające konsultacji z weterynarzem:
❌ Silne drapanie uszu, potrząsanie głową.
❌ Ciemna, sucha lub ropna wydzielina o nieprzyjemnym zapachu.
❌ Widoczny obrzęk, rany, strupy lub deformacja ucha.
❌ Kot unika dotyku uszu, przechyla głowę na bok.
❌ Problemy z równowagą, chód chwiejny lub nietypowe zachowanie.
Jeśli zauważysz u swojego kota którykolwiek z powyższych objawów, nie zwlekaj z wizytą u weterynarza – niektóre choroby uszu mogą szybko postępować i prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Jakie badania może wykonać weterynarz?
Aby prawidłowo zdiagnozować problem, weterynarz może przeprowadzić kilka różnych badań:
🔬 Wymaz z ucha – pobranie próbki wydzieliny i jej analiza pod mikroskopem. Pozwala wykryć obecność pasożytów (np. świerzbowców), bakterii lub grzybów.
📡 Otoskopia – badanie wnętrza ucha przy użyciu otoskopu. Dzięki temu lekarz może ocenić stan przewodu słuchowego i błony bębenkowej.
🦠 Badanie mikrobiologiczne – wykonuje się je, gdy podejrzewa się infekcję bakteryjną lub grzybiczą. Pozwala określić, jakie drobnoustroje są odpowiedzialne za chorobę i dobrać skuteczny antybiotyk lub środek przeciwgrzybiczy.
📸 RTG lub tomografia komputerowa (w cięższych przypadkach) – stosowane przy podejrzeniu głębszych problemów, takich jak polipy, guzy czy zapalenie ucha środkowego.
Jak wygląda leczenie?
Rodzaj leczenia zależy od przyczyny problemu. Oto najczęstsze metody terapii:
💧 Krople do uszu – stosowane w przypadku infekcji bakteryjnych, grzybiczych oraz świerzbu. Mogą zawierać antybiotyki, sterydy lub środki przeciwpasożytnicze.
💊 Antybiotyki – jeśli infekcja jest poważniejsza, weterynarz może zalecić doustne antybiotyki (np. amoksycylina, cefaleksyna).
🩹 Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe – stosowane w przypadku stanów zapalnych, aby złagodzić ból i obrzęk.
⚔ Usunięcie polipów lub guzów – jeśli w uchu kota wykryto narośla, konieczny może być zabieg chirurgiczny.
💉 Drenaż lub zabieg w przypadku krwiaków – duże krwiaki w uchu mogą wymagać interwencji chirurgicznej, aby zapobiec trwałej deformacji ucha.
Jeśli Twój kot wykazuje objawy wskazujące na problemy z uszami, nie zwlekaj z wizytą u weterynarza. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą zapobiec poważnym powikłaniom, takim jak przewlekłe infekcje czy utrata słuchu. Pamiętaj, że zdrowe uszy to klucz do komfortu i dobrego samopoczucia Twojego pupila! 😺
Problemy z uszami u kota – podsumowanie
Zdrowe uszy to kluczowy element dobrego samopoczucia Twojego kota, dlatego regularna kontrola uszu powinna stać się częścią codziennej pielęgnacji. Obserwacja i szybka reakcja na pierwsze objawy problemów, takie jak drapanie, wydzielina czy zmiany w wyglądzie uszu, mogą znacząco ułatwić leczenie i zapobiec poważnym komplikacjom. Im wcześniej zareagujesz, tym łatwiejsze i szybsze będzie leczenie – w wielu przypadkach unikanie problemów zaczyna się właśnie od regularnej profilaktyki.
Pamiętaj, że zdrowie kota jest w Twoich rękach! Jeśli masz doświadczenia z problemami z uszami u swojego pupila, podziel się nimi w komentarzach – Twoja historia może pomóc innym opiekunom. 😊
